وین در دقیقه 90 برای نجات برجام دست به کار شد

وین در برابر تلاش آمریکا برای فعال کردن فرآیند اسنپ بک

در حالی که آمریکا همچنان در تلاش است تا خارج از برجام و با تفسیری موسع و یک جانبه از قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم‌های قبلی شورای امنیت علیه ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود را بازگرداند، اعضای باقی مانده در این توافق به همراه ایران در نشست عادی و ادواری کمیسیون مشترک در سطح معاونان وزیران خارجه به بررسی آخرین تحولات و موضوعات در دستور کار برای اجرایی شدن بخش های مختلف آن می پردازند. همان قدر که آمریکا در شورای امنیت به دنبال جوسازی و تنش‌زایی علیه برجام و ایران است، به همان اندازه ایران به همراه چین و روسیه و اعضای اروپایی برجام سعی دارند تا مانع آسیب سنگ‌اندازی‌های آمریکا و هم پیمانان منطقه‌ای‌اش بر سر راه این توافق شوند.

ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از هفته ها رایزنی و مذاکره و رفت و آمدهای سیاسی هفته گذشته توانستند به توافقی برای حل و فصل اختلاف نظر پادمانی ایجاد شده دست یابند. ٱژانس در دو گزارش خود درباره اجرای مقررات و قوانین پادمان در ایران که همزمان با انتشار گزارش اجرای برجام بر اساس اسناد و مدارک ادعایی که به گفته‌ مقامات ایرانی اسنادی جعلی و ساختگی و مبتنی بر اسناد جاسوسی بوده است خواستار بازرسی از دو مکان از قبل اعلام نشده از سوی ایران شد.  اسامی این دو مکان به طور رسمی از سوی ایران و آژانس اعلام نشده است اما گفته می شود این دو مکان یکی نزدیک به اصفهان و دیگری نزدیک به تهران است. ایران استدلال‌های آژانس برای درخواست صدور مجوز دسترسی به این دو مکان را منطبق با قوانین پادمان ندانست و در ابتدای امر با این درخواست مخالفت کرد. در عین حال در بیش از شش ماه گذشته بعد از رایزنی های متعدد دوطرف توانستند به ساز و کاری برای حل اختلاف ایجاد شده دست یابند.  در سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به تهران، ایران داوطلبانه با اعطای دسترسی به آژانس برای بازرسی از دو مکان مورد نظرش در چارچوب پادمان جامع و پروتکل الحاقی موافقت کرد و در مقابل آژانس اعلام کرد که بعد از این، درخواست و سوالی دیگری در چارچوب اسناد و مدارکی که اکنون در اختیار دارد مطرح نخواهد کرد.

توافق ایران و آژانس مورد استقبال کشورهای اروپایی و چین و روسیه قرار گرفت و یکی از موضوعات در دستور کار کمیسیون مشترک برجام توضیح این توافق برای اعضای کمیسیون خواهد بود.

همچنین قرار است در حاشیه این نشست در وین، سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و  رییس هیات ایرانی حاضر در وین با رافائل گروسی مدیرکل آژانس دیدار کند. این دیدار یک هفته بعد از توافق ایران و آژانس بر سر موضوع پادمانی حائز اهمیت است. توافق ایران و آژانس یکی از مهمترین دستاویزهای آمریکا و هم پیمانانش برای کشاندن موضوع ایران به شورای امنیت از مسیر شورای حکام بود که فعلا راه آن بسته شده است. این توافق در شرایط متشنج شورای امنیت و نشست فصلی شورای حکام قابل توجه است.  از این رو، نشست کمیسیون مشترک برجام در چنین  شرایطی با هدف دستیابی طرف‌ها به همکاری و هماهنگی بیشتر در راستای حفظ برجام در هفته‌ها و ماه‌های پیش رو از اهمیت دو چندان برخوردار است.

همراهی جهانی با نشست وین و برجام

نشست وین با توجه به حساسیت‌های خاص آن در مقطع کنونی و همزمان شدن‌اش با بحث تلاش آمریکا برای فعال شدن مکانیسم ماشه، مورد استقبال مقامات سیاسی کشورهای روسیه، چین و آلمان به عنوان یکی از طرف‌های برجام قرار گرفت. در همین زمینه، نماینده روسیه در سازمان های بین المللی در وین در پیامی توییتری به آغاز جلسه کمیسیون مشترک برجام در ساعات آتی اشاره کرد. میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان های بین المللی در وین درباره آغاز نشست کمیسیون مشترک برجام نوشت: نشست کمیسیون مشترک برجام با مشارکت تمامی اعضای واقعی توافق هسته‌ای(نه آنها که خودشان ادعا می کنند) چند ساعت بعد در وین آغاز  خواهد شد. اولیانوف همچنین نوشت: رایزنی ها در چارچوب های مختلف پیش از این آغاز شده اند.

در سطحی دیگر، وزیر امور خارجه آلمان در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر امور خارجه چین بر ضرورت حفظ برجام تاکید کرد. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان در یک کنفرانس خبری مشترک با وانگ یی همتای چینی اش گفت که این دو کشور دیدگاه مشترکی مبنی بر این دارند که حفظ توافق هسته ای ضرورت دارد. ماس همچنین اشاره کرد که در چند هفته اخیر در شورای امنیت درباره این موضوع به طور مفصل بحث و گفت و گو شده است.

پیشنهاد روس‌ها برای زمینه‌سازی برای مذاکره میان تهران و واشنگتن

همزمان با برگزاری نشست وین وزیر امور خارجه روسیه از آمادگی کشورش برای میانجی‌گری میان ایران و آمریکا خبر داد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت که اگر ایران و آمریکا آماده باشند، کشورش آماده ایجاد شرایط گفتگو و کمک به انجام مذاکرات مستقیم میان این دو کشور است. لاوروف گفت: ما آماده ایم برای برقراری گفت وگوهای مستقیم بین ایران و آمریکا کمک کنیم اما این در صورتی است که دو طرف علاقه‌مند باشند. وزیر امور خارجه روسیه که امروز در دانشگاه دولتی روابط بین الملل (MGIMO) سخنرانی می کرد، گفت:همیشه بهتر است نظرات خود را مستقیماً بیان کنید و مستقیماً به پاسخ آن گوش دهید. وی تاکید کرد: رفتار آمریکا با ایران در مسئله برجام شبیه به رفتار فیلی در یک مغازه ظروف شکستنی است.

لاوروف خاطرنشان کرد: آمریکا ضمن خروج از برجام اکنون می خواهد از مکانیزم حقوقی دشوار بررسی شده در توافق استفاده کند، مکانیزمی که بر اساس آن می توان تحریم ها وضع شده توسط سازمان ملل متحد علیه ایران را برگرداند. این تحریم ها در سال 2015 پس از توافق برجام لغو شده بودند. این امر غیر ممکن است. اولا هیچ گونه پایه و اساسی برای بازگرداندن تحریم ها وجود ندارد برای آنکه ایران تمامی وظایف خود را اجرا می کند. ثانیا آمریکا حق خود را در برجام  با ترک آن از دست داده است. من البته می دانم که سمبل حزب جمهوری خواه یک فیل است  وجهان شبیه یک مغازه ظروف شکستنی.